Gdy w ustalaniu wartości ubezpieczanych nieruchomości czy też innych środków trwałych nie biorą udziału specjaliści, wartości te zobowiązany jest podać Ubezpieczający. Powinien kierować się wtedy następującymi kryteriami:

* nieruchomości czy inne środki trwałe o stopniu zużycia mniejszym niż ca' 50% powinny być ubezpieczane wg. wartości odtworzeniowej. W różnych towarzystwach ubezpieczeniowych różnie definiowany jest ten stopień zużycia. Na przykład budynki murowane lub betonowe (także wykonane z takich prefabrykatów) ubezpiecza się wg. wartości odtworzeniowej gdy były wybudowane nie dawniej niż 20 lat wstecz. Gdy mają inną konstrukcję, np. w dużej części są wykonane z drewna, powinno się je tak ubezpieczać gdy ich wiek nie przekracza 10 lat. Wg. wartości odtworzeniowej mogą być ubezpieczane budynki starsze ale pod warunkiem udokumentowania przez Ubezpieczającego modernizacji i remontów przywracających początkowy stan techniczny takich budynków. Maszyny i urządzenia ubezpieczamy wg. wartości odtworzeniowej gdy nie są starsze niż 5 lat, tak samo jest w wypadku sprzętu komputerowego. Wyposażenie ubezpiecza się wg. wartości odtworzeniowej gdy ma nie więcej niż 3 lata.

* wg. wartości rzeczywistej ubezpieczamy budynki, budowle i inne środki trwałe gdy nie spełniają wyżej podanych kryteriów, gdy ich stopień zużycia jest większy niż ca' 50%.

* budynki, budowle i pozostałe środki trwałe o znacznym stopniu zużycia powinno się ubezpieczać wg. wartości księgowej brutto.

* odradzamy ubezpieczać budynki, budowle i środki trwałe wg. wartości księgowej netto

Od tego wg. jakiej wartości ubezpieczymy nasze budynki, budowle czy inne środki trwałe zależy wysokość odszkodowania, którego możemy się spodziewać po ew. szkodzie.

Wartość odtworzeniowa to wartość odpowiadająca kosztom przywrócenia budynku czy innego środka trwałego do takiego stanu w jakim był przed szkodą. Z zachowaniem tych samych wymiarów, konstrukcji, przy użyciu takich samych lub zbliżonych materiałów. Odszkodowanie przy ubezpieczeniu wg. wartości odtworzeniowej obejmuje także koszty robót projektowych, wykończeniowych, transportu. Przy szkodach w maszynach czy urządzeniach mamy zapewniony zwrot napraw lub cenę nabycia przedmiotu tego samego rodzaju, typu, modelu o takich samych lub zbliżonych parametrach, z montażem i transportem.

Jako Brokerzy z wieloletnim doświadczeniem pragniemy zwrócić uwagę na pewien istotny szczegół:  w Kodeksie Cywilnym mamy art 824 stanowiący, że „o ile nie umówiono się inaczej, suma pieniężna wypłacona przez ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia nie może być wyższa od poniesionej szkody”. Praktycznie ubezpieczyciele zawsze będą dokładnie ustalać w jakim stanie technicznym był dany budynek/przedmiot w chwili szkody. Pokryją wszystkie koszta przywrócenia go do takiego stanu w jakim był w chwili szkody. Nigdzie nie mówi się, że do takiego stanu w jakim był gdy był Nowy! Jest to źródło rozczarowań, bo Klienci firm ubezpieczeniowych zazwyczaj myślą odwrotnie!

Wartość rzeczywista to nic innego tylko wartość odtworzeniowa pomniejszona o stopień technicznego zużycia.

Na tym polu także mamy kontrowersje. Bywa, że niektóre Firmy Ubezpieczeniowe liczą stopień zużycia danego budynku czy innego środka trwałego od chwili gdy został oddany do użytku lub wyprodukowany (czyli od chwili gdy można go było uznać za "fabrycznie nowy"). Jako wartość początkową przyjmują więc wartość budynku, maszyny czy urządzenia z chwili gdy były "fabrycznie nowe". Tymczasem mamy inną jeszcze definicję wartości początkowej środków trwałych. Jest to wartość przyjmowana przez prawo podatkowe. Jako wartość początkową budynku, budowli, maszyny czy urządzenia przyjmuje się ich wartość rynkową z chwili nabycia (wątpliwości w tej materii rozwiał też Najwyższy Sąd Administracyjny w jednym ze swoich wyroków).

Na czym więc polegają te kontrowersje ? Otóż w przypadku jednego z naszych Klientów jedno z Towarzystw Ubezpieczeniowych wypłaciło mu po szkodzie odszkodowanie pomniejszone o stopień zużycia liczony od chwili gdy uszkodzony przedmiot był "fabrycznie nowy". Podczas gdy On przedmiot ten kupił jako używany i mający już ponad 10 lat. W pomniejszonej o stopień zużycia wartości wprowadził ów przedmiot do ewidencji środków trwałych. Od takiej - niższej już wartości początkowej go amortyzował.  Do ubezpieczenia przyjęto wartość rzeczywistą i ustalono sumę ubezpieczenia uwzględniającą stopień zużycia tego przedmiotu. 

No ale po szkodzie Towarzystwo Ubezpieczeniowe potrąciło z odszkodowania stopień zużycia liczony od chwili gdy przedmiot był "fabrycznie nowy" a nie od chwili gdy trafił do Klienta jako przedmiot używany, już ponad 10-cio letni ?! Sprawa będzie miała swój finał w Sądzie...

Wartość księgowa brutto to wartość początkowa budynków, budowli czy innych środków trwałych po uwzględnieniu, przeszacowań wg. obowiązujących przepisów.

W wypadku wartości księgowej brutto Towarzystwa Ubezpieczeniowe zgodnie uznają zasady ustalania wartości tak szacowanych przedmiotów ubezpieczenia pochodzące z Prawa Podatkowego i zasad księgowania. Przedmiot ma taką wartość w chwili szkody jaka wynika z zapisów księgowych uwzględniających przeszacowania tego przedmiotu. Odnotowujemy jednak praktyki Towarzystw Ubezpieczeniowych polegające na tym, że w doniesieniu do przedmiotów zużytych w większym niż 50% stopniu Towarzystwa te przy rozliczaniu szkód stosują takie zasady jak przy rozliczaniu szkód przedmiotów ubezpieczanych wg. wartości rzeczywistej. Odliczają więc od każdego odszkodowania stopień zużycia danego przedmiotu ustalając to arbitralnie i jednostronnie. Takie przypadki także kwalifikują się jako pt. sprawy sądowe.

Wartość księgowa netto to wartość początkowa budynków, budowli czy innych środków trwałych po uwzględnieniu tzw. odpisów amortyzacyjnych.

W wypadku wartości księgowej netto wartość ubezpieczanego przedmiotu z reguły nie odpowiada jego wartości realnej. W wypadku przedmiotów już zamortyzowanych może być równa ZERO. 

ZAWSZE MUSIMY PAMIĘTAĆ O  ART. 824 KC stanowiącym, że "... suma pieniężna wypłacona przez ubezpieczyciela z tytułu ubezpieczenia nie może być wyższa od poniesionej szkody"

Na koniec uwaga o podatku VAT.

Gdy jesteśmy podatnikami tego podatku ubezpieczamy swoje mienie wg. wartości netto (podstawa do naliczenia składek jest wtedy niższa o ca 23%). Odszkodowania nigdy nie dostaniemy z podatkiem VAT.

Gdy nie jesteśmy podatnikami VAT ubezpieczajmy się wg. wartości brutto gdyż w przeciwnym wypadku z każdego odszkodowania Ubezpieczyciel potrąci VAT !!!

Jak widać musimy jeszcze rozróżniać wartość księgową brutto od wartości brutto (tj. wartości przedmiotu z podatkiem) oraz wartość księgową netto od wartości netto (od wartości przedmiotu bez podatku).

SUGERUJEMY wobec powyższego korzystanie z usług specjalistów a zwłaszcza takich, którzy biorą na siebie odpowiedzialność za udzielane rady.

Maciej F. Jaworski